Het Koninklijk Handboogschuttersgilde Sint Sebastiaan van Willem III

De oudste bewaarde koningsschilden en het draagteken van de gildekoning zijn van rond 1550. De tradities en gebruiken van het gilde zijn vastgelegd in een reglement of 'Kaart'. De oudst bekende versie is die in 1652 verleend werd door Lancelot Schetz, graaf van Grobbendonck en heer van Tilburg en Goirle. In het midden van de 19e eeuw werd het gilde voor wedstrijden op paleis 't Loo uitgenodigd. 
In 1849 werd de zesjarige prins Maurits beschermheer van het Tilburgse Sebastiaansgilde. Toen die kort daarop stierf, werd zijn vader, koning Willem III beschermheer en verleende deze het gilde het predicaat 'koninklijk'. Na een herziening van de Kaart in 2002 werd dat predicaat door koningin Beatrix bestendigd. In de 19de eeuw bezat het gilde in Tilburg terreinen en doelen in de buurt waar nu de Gildebroederstraat gelegen is. Dat bezit is toen langzaamaan geliquideerd. Na een periode van inactiviteit, die begon rond 1900 is het gilde in 1966 weer actief geworden. Bijna de hele gildeschat met attributen die dus teruggaan tot de 16de eeuw, was gelukkig bij de familie van de laatst overlevende gildebroeder Jos Donders bewaard gebleven. Bij de heroprichting waren veel Tilburgse kunstenaars betrokken die toen vaak in Kunstzaal Donders van zijn kleinzoon exposeerden. 

Het gilde had en heeft maatschappelijke functies. Mogelijk heeft het gilde naast de zorg voor het Sebastiaansaltaar al heel vlug een beschuttende taak gehad. De taak van de schutters bestond uit het bijstaan van het bevoegd gezag in oorlogstijd en tegen rondtrekkende benden. Later is het schieten met de handboog sportief vermaak geworden. Nog in de 17e eeuw zorgden de dekens van Sint Sebastiaan voor de begrafenis van pestslachtoffers in Tilburg. Dat had te maken met de patroonheilige, die immers een beschermheilige tegen allerlei 'pestilentiën' was. 

De onderlinge broederschap is naast het handboogschieten als 'notabel vertier' een van de kenmerken op de wekelijkse bijeenkomsten. Het bewaren van oude tradities en ceremoniën neemt niet weg dat het gilde ook nu nog verdieping en verbreding van maatschappelijke waarden voorstaat. De huidige sociale taken van het gilde voltrekken zich echter in stilte via de eigen Stichting Jan Kruijssen. De Stichting Gildeschat is namens het gilde hoeder van het materiële, historisch bezit van het gilde. Dat vormt een belangrijk en kostbaar onderdeel van het Tilburgs cultureel erfgoed.

In 2004 heeft het gilde dus gevierd dat het 500 jaar geleden voor het eerst vermeld werd. Dat gebeurde onder andere met een tentoonstelling over het historisch bezit van het Gilde en werk van bij het gilde betrokken kunstenaars. Daaruit hier een foto van de vitrine met het konings- en keizerszilver.