In the Footsteps of De Stijl , de Engelstalige versie van stadswandeling
Door De Stijl @ Tilburg 26 augustus 2025
Stichting De NWE Stijl Tilburg presenteert een poëtisch-theatrale wandeling door het hart van Tilburg onder begeleiding van de performers Esther Porcelijn en Serge van Duijnhoven. Over verborgen feiten en wetenswaardigheden omtrent De Stijl en het dadaïsme in Tilburg.
De wandelschoenen gaan aan, de oordoppen zijn verbonden aan tablet of telefoonscherm en stappen maar. De start van deze poëtisch-theatrale wandeltocht is het burgemeester Stekelenburgplein aan de noordzijde van het Centraal Station. Nooit gehoord van orthogonale lijnen die een golvende beweging maken? Na vandaag weet je beter en ken je de identiteit van wat in de volksmond plastisch het ‘kroepoekdak’ wordt genoemd. Door de stationstunnel naar de Spoorlaan.
Op de hoek het markante Hotel Central waar tot 1930 café-restaurant Albert Janssen was gevestigd. Tijdens W.O. 1 sloten Theo van Doesburg en Antony Kok er in de gelagkamer vriendschap voor het leven en tekenden er de contouren van de latere kunstbeweging De Stijl. Tijdens de renovatie van het huidige Hotel Central op deze plek krijgt elk van de 21 kamers als eerbetoon de naam en beeldelementen van een aan De Stijl of het dadaïsme verbonden kunstenaar.
De vier naastgelegen 19e eeuwse in eclectische stijl gebouwde Polletvilla’s (de villa’s Constance, Guillaume, Joseph en Desiré) laten zien welke aardverschuiving De Stijl met haar strakke geometrische opbouw en heldere primaire kleuren binnen de (bouw)kunst zou veroorzaken in de overgang van de 19e naar de 20e eeuw.
De volgende wandelstop en voor Tilburg het meest sprekende bouwkundige voorbeeld dat verwijst naar kunststroming De Stijl is de Broodbakkery Acaciastraat 23. Een gebouw als een modernistisch schilderij met verticale en horizontale lijnen in primaire kleuren rood, geel en blauw op een witgepleisterd canvas.
De volgende halte is De Burgerij in de Noordstraat waar de romantiek van deze op Franse leest geschoeide uitspanning contrasteert met de soberheid van kunstbeweging De Stijl en waar Esther Porcelijn de wandelaar de les leest door te reciteren uit het Literair Manifest in tijdschrift De Stijl uit 1920.Zó willen wij poëzie!
Om ons vervolgens te verplaatsen naar het voormalig woonhuis van Antony Kok in Tuinstraat 58. Antony Kok speelde piano, was mecenas, schreef klankgedichten en duizenden aforismen Vóór we de wandeling bij het lichtkunstwerk in de Spoorzone afsluiten nog enige poëzie in de Willem II straat. In de Helga Deentuin de ode ‘misschien een boom’ en het klankgedicht Nachtkroeg krijgt een fysiek vervolg in Jazzpodium Paradox. Want net als de Stijlkunstenaars van weleer wordt ook hier het experiment in de muziek niet geschuwd en barst het klankgedicht Vlahaisvatka – poème dada van Antony Kok haast uit zijn voegen. Luistert!
De wandeling komt na circa 90 minuten ten einde in het kloppend hart van de stad in de Spoorzone waar Tilburgs beroemdste
spoorzoon Antony Kok een hommage in licht krijgt met het aforisme ‘DE WERELD VAN HEDEN RAAST DOOR IN DADA’S VOETSPOOR’ op het dak van Gebouw 79 waar bij RAW de wandeling eindigt.
De wandeling is er in het Nederlands en in het Engels.
