In Enschot: een houten stoel uit de tiende eeuw
Door Gemeente Tilburg 28 juni 2018
Op 1 juni 2018 onthulde een trotse provincie Zuid-Holland in de Grote Kerk van Vlaardingen een bijzondere, grotendeels complete houten stoel uit de twaalfde eeuw. De restanten van die beukenhouten stoel zijn in 2014 gevonden tijdens een opgraving bij Overschie. Delen van houten middeleeuwse stoelen worden hoogst zelden gevonden bij opgravingen, en zeker niet een bijna complete exemplaar zoals deze. Overschie heeft een absolute archeologische topvondst.
Waarom in Tilburg hier aandacht aan schenken? Welnu, bij een kleine opgraving op het perceel van Villa De Lange Akker langs de Bosscheweg, vlakbij de Streepstraat in Enschot, is in 2016 eveneens een deel van een middeleeuwse houten stoel gevonden. In dit geval gaat het wel slechts om een armleuning van eikenhout. Het houten fragment lag in een waterput die tot op het einde van de tiende eeuw in gebruik was.
Extra bijzonder aan deze vroege datering is dat het fragment uit Enschot volgens een recente inventarisatie van archeologische gebruiksvoorwerpen van hout, een deel zou zijn van de oudste bekende middeleeuwse stoel van Nederland! (S. Lange, Uit het juiste hout gesneden. Houten gebruiksvoorwerpen uit archeologische context tot 1300 n.chr. Nederlandse Archeologische Rapporten 54. Amersfoort 2017.) Een houten stoel was in de vroege middeleeuwen geen alledaags meubelstuk zoals vandaag de dag, maar een gebruiksvoorwerp met een bijzondere betekenis en functie. Alleen hooggeplaatste personen bezaten stoelen en in het geval van de stoel van Overschie wordt zelfs gedacht dat die toebehoorde aan een graaf of abt!
Hoe we deze middeleeuwse vondst uit Enschot nu moeten interpreteren, is niet duidelijk. De tiende-eeuwse waterput waarin de armleuning is gevonden, lag op een erf waarvan ook de boerderij zelf is teruggevonden. De vroegmiddeleeuwse bewoning op het terrein van Villa De Lange Akker strekte zich verder naar het oosten uit tot aan de overkant van de Streepstraat. Ook daar zijn verschillende huisplattegronden uit de achtste tot de tiende eeuw opgegraven. Zeer waarschijnlijk maakte deze middeleeuwse bewoning langs de Streepstraat deel uit van de grote Merovingisch-Karolingische nederzetting die in 2009-2010 is opgegraven aan overkant van de Bosscheweg, bij de Enschotsebaan. Gelet op de grote omvang van deze vroege middeleeuwse nederzetting was deze zeker van een bijzondere importantie.
En was de stoel van De Lange Akker dan van een vooraanstaand persoon uit deze nederzetting? Dat weten we natuurlijk niet zeker en is wellicht ook nooit meer te achterhalen.
