Gemeente Oirschot wint BNG Erfgoedprijs 2025
Door Gemeente Tilburg 13 juni 2025
Op 11 juni 2025 werd de gemeente Oirschot uitgeroepen tot winnaar van de BNG Erfgoedprijs. Alphen aan den Rijn en Tilburg waren ook genomineerd. Door het publiek en een vakjury werden deze drie gemeenten gewaardeerd op hun omgang met immaterieel erfgoed. Zowel de jury als het publiek kozen unaniem voor Oirschot.
De jury verwoordt het als volgt: ‘De gemeente Oirschot is zich als geen ander bewust van de waarde van immaterieel Erfgoed en heeft het behoud ervan vastgelegd in participatief, integraal en toekomstgericht beleid. De gemeente hanteert een inclusieve definitie van immaterieel erfgoed en stelt haar bewoners en de beoefenaars van het erfgoed centraal: de tradities en rituelen die van generatie op generatie worden doorgegeven en die door de bewoners zelf worden ervaren als hun erfgoed.’ De jury keek in hun beoordeling naar visie en integraal beleid, toekomstgerichtheid, participatie en inclusie en communicatie.
Juryrapport
Tilburg won de prijs dus niet, maar kreeg wel lovende woorden van de jury. We lezen het volgende in het juryrapport:
‘Na de pitch en het incognitobezoek ziet de jury de gemeente Tilburg als een betrokken en gulle en zelfkritische gemeente die er waarde aan hecht hoe haar inwoners het erfgoed in de gemeente ervaren.
Uit het in 2022 uitgevoerde onderzoek naar het (post) koloniale verleden van Tilburg spreekt grote aandacht voor inclusiviteit, die wordt voorgezet in weloverwogen informatievoorziening rondom monumenten in de gemeente. Door op deze wijze aandacht te besteden aan de doorwerking van het (post)koloniale verleden van Tilburg laat de gemeente zien een zelfbewuste, serieuze stap te willen zetten richting een inclusievere samenleving. In de schaal, uitwerking en opvolging van het onderzoek met verschillende publieksprogramma’s is de gemeente zeker voorbeeldstellend.
In het vergroten van het bewustzijn van het erfgoed neemt het door de gemeente ondersteunde Stadsmuseum een centrale plek in. De jury is onder de indruk van de manier waarop het Stadsmuseum met wijkgerichte bijeenkomsten en initiatieven het erfgoed van de gemeente Tilburg toegankelijk maakt voor haar inwoners.
In Tilburg wordt textiel ingezet als haakje voor grotere thema’s: de verbinding met materialiteit en grondstoffen, het koloniale verleden, oude ambachten en innovatieve textieltechnieken; het verhaal van de stad is letterlijk verweven met textiel. Dit was voelbaar op straat: de jury sprak tijdens het incognitobezoek veel mensen die verbonden bleken aan het TextielMuseum, als vrijwilliger, tentoongestelde maker of enthousiaste bezoeker.
Lokale erfgoedinstellingen zijn vertegenwoordigd in een Erfgoedplatform en zij ervaren steun vanuit de gemeente. Een voorbeeld is het vrijmaken van het budget voor een publieksprogramma dat een vervolg geeft aan het onderzoek naar het (post)koloniale verleden van Tilburg en zo de resultaten te ontsluiten.’
De jury heeft twee kanttekeningen voor de gemeente. Die gaan over onduidelijkheid in het omzetten van de verhalen van voorouders in concrete voorbeelden van immaterieel erfgoed en over het beleid voor kwaliteit en herbestemming bij stadsontwikkeling.
Al met al is de gemeente tevreden met deze lovende woorden en dankt het de jury voor het uitgebreide bezoek dat aan de stad is gebracht. Ook dankt de gemeente de mensen die gestemd hebben op Tilburg.
Maar vooral feliciteert Tilburg de gemeente Oirschot met deze verdiende BNG Erfgoedprijs. Het is mooi te zien hoe zij immaterieel erfgoed omarmen en uitvoeren. Voor elke gemeente kan dat weer inspiratie zijn.
