Fabrieksschoorstenen als symbool van het industriële verleden

Vanaf grote hoogten keken deze majestueuze bouwwerken ooit op ons neer. Gigantische kachelpijpen, gemetseld met radiaalstenen en omspannen met bandijzer. Rokende sigaren in het platte landschap. Lange tijd werden zij dan ook gezien als symbool van welvaart en vooruitgang. Door veranderende productieprocessen en de teloorgang van de daarmee samenhangende industrie, verdwenen zij stuk voor stuk. 

Ooit stonden er in Nederland meer dan 10.000 fabrieksschoorstenen, nu nog iets meer dan 600. Belangrijke monumenten die het verhaal vertellen over de industriële ontwikkeling van een stad of dorp. Het gebruik van de schoorsteen hing nauw samen met de introductie van de stoommachine in de 19e eeuw. Zij zorgden zowel voor de afvoer van verbrandingsgassen als voor voldoende ‘trek’. De ene keer werden zij functioneel vierkant gebouwd en op een ander moment toonden zij zich als rijkelijk versierde reclamezuilen.
 
Over de spreker
Arjan Barnards fascinatie voor schoorstenen begon meer dan 30 jaar geleden in Hardenberg. In 2017 presenteerde hij zijn boek ‘Fabrieksschoorstenen in Nederland’. Hierin beschrijft hij de ontwikkeling en de bouw van fabrieksschoorstenen, de cultuurhistorische waarde en geeft hij een overzicht van maar liefst 7000 locaties in Nederland waar ooit fabrieksschoorstenen gebouwd werden. Tijdens de lezing zullen diverse facetten voorbijkomen, van de ontwikkeling in 1775, via de massale sloop tot massale verplaatsing.