Schatten onder het maaiveld - Tilburg Heikant en Helvoirt Leikant
Door Erfgoedcentrum 't Schoor Udenhout 17 november 2023
Al op vroege leeftijd was Cees de Werdt uit Udenhout geïnteresseerd in het verleden. Eerst door het uitzoeken van zijn stamboom 'De Werdt', daarna 25 jaar zoeken met een metaaldetector naar bijzondere bodemvondsten in Tilburg en Helvoirt en nu al weer tien jaar als vrijwilliger bij Erfgoed-centrum ’t Schoor in Udenhout.
De vondstlocaties die door Cees met een metaaldetector zijn afgestruind zijn: akkers op de Heikant in Tilburg en akkers aan de Lei in Helvoirt. Van munten tot sierraden en van gewichtjes tot medailles, het meeste kwam uiteindelijk via bemesting of door verlies in de grond terecht. De voorwerpen (op enkele uitschieters na) bestrijken grofweg het tijdvak van eind vijftiende- tot het midden van de twintigste eeuw.
Hoe komen de bodemvondsten op de akkers en waar komen ze vandaan? De akkers op vondstcomplex Tilburg Heikant waarop ik zocht mag men stortakkers noemen. Stortakkers zijn akkers waarop honderden jaren afval is gestort, zoals de inhoud van beerputten, vuil uit moos-sloten (slootje voor afvoer van wastobbe en gootsteen), stadsdrek en vuil afkomstig door het uitdiepen van was- en brandkuilen. Het vuil werd niet alleen uit De Heikant maar ook aangevoerd uit andere delen van Tilburg. Een stortakker kan men herkennen aan de vele glas- en aardewerk scherven, pijpenkopje, knoopjes en ander in het oog springend afval. Bij vondstcomplex Helvoirt Leikant daarentegen kan men ook over stortakkers praten, maar met dat verschil dat de akkers dicht aan het oude centrum van Helvoirt lagen. Hier aan de Voort (doorgang over de Lei richting ’s-Hertogenbosch) vond men de vele herbergen, cafeetjes en uitgaansgelegenheden die door de vele doortrekkende handelaren en militairen werden aangedaan. Aan de aard van de vondsten is te zien dat in Helvoirt al vroeg veel bedrijvigheid is geweest.
Al met al laat dit boekje de vondsten van twee vondstcomplexen zien die hemelsbreed nog geen twaalf kilometer van elkaar liggen. De vondsten worden per categorie naast elkaar (Tilburg en Helvoirt) weergegeven zodat het verschil of overeenkomst duidelijk zichtbaar is. Voor ieder die belangstelling heeft voor de (tastbare) geschiedenis van Tilburg en/of Helvoirt, maar ook voor degene die belangstelling hebben voor bodemvondsten in het algemeen, is dit boekje een belangrijke aanvulling.
Dit rijk geïllustreerd, fullcolour hardcover boek bevat 150 pagina’s met honderden foto’s en afbeeldingen over bodemvondsten. De vondsten worden uitgebreid beschreven en worden in het boek in 19 hoofd- en 52 subcategorieën ingedeeld. Het boek is te koop bij Erfgoedcentrum ’t Schoor in Udenhout of te bestellen bij Cees de Werdt.
