Expositie 175 jaar overlijden – 175 prenten Willem II

Slechts twee dagen, 6 en 7 april, worden 175 prenten uit de collectie tentoongesteld in verschillende thema's. Zo zijn er prenten die de jonge prins en zijn echtgenote Anna Paulowna verbeelden, de veldslagen bij Waterloo en de Tiendaagse Veldtocht in België. Kunsthistoricus Raymon Baars die onderzoek deed naar deze prenten en Dienie Biemans-Joosten die een inventarisatie maakte, stelden de expositie samen.

Lezing Raymon Baars – Willem II in zwart en wit: prenten van de koning in Tilburgs bezit

In de stadscollectie bevinden zich meer dan 300 negentiende-eeuwse prenten van Willem II. Vrijwel allemaal zwart-wit, vervaardigd door de etstechniek of door lithografie. Het waren snelle en goedkope afbeeldingen omdat ze in veelvoud werden vervaardigd. Afbeeldingen van de koning waren beschikbaar voor verzamelaars, maar ook voor de gewone man. Vanaf het begin van de twintigste eeuw waren er Tilburgers die de prenten van koning Willem II gingen verzamelen en bewaarden in het depot. In de loop der jaren is de collectie uitgegroeid tot meer dan 300 afbeeldingen, de op een na grootste collectie van Nederland. Raymon geeft tijdens Museumweekend een lezing over de prenten (tijden volgen nog).

Lezing Petra Robben - Betekenis voor de stad en herinneringscultuur rondom koning Willem II

Koning Willem II heeft veel voor Tilburg betekend. Als ondernemer en grootgrondbezitter initieerde hij de bouw van een vijftal hoeven, een schaapskooi om de productie van fijne wol te stimuleren en veestallen die nodig waren om de nabijgelegen heidegronden te bemesten. Daarbij droeg Willem II bij aan de bouw van de Lancierskazerne, een eigen paleis en de bouw van de Goirkese kerk.

In de negentiende eeuw kwamen er in Nederland standbeelden en gedenktekens als uitingen van vaderlandsliefde. Zo kreeg Waterloo een hoog kunstwerk met een leeuw erop (1826) en verscheen er op de Dam in Amsterdam een gedenknaald om de Tiendaagse Veldtocht te herdenken. Ook Tilburg deed mee in het plaatsen van gedenktekens. De sterfplek van de koning werd gemarkeerd met een gedenknaald (1874) en in 1924 plaatste Tilburg het standbeeld op de Heuvel. Later volgden er nog een bronzen plaquette (1982) om zijn sterfplek te markeren, evenals een gedenknaald (1987). Naast gedenktekens en monumenten herinneren namen van verenigingen en straten aan koning Willem II. In de gemeentelijke collectie zijn door de jaren heen schilderijen en prenten verworven. We spreken van een actieve herinneringscultuur. Tijdens haar lezing gaat Petra Robben dieper in op deze herinneringscultuur.

Lezing Frans Peeters - Overleden in Tilburg of vermoord op Paleis Het Loo?

Onderzoeksjournalist Frans Peeters (1947) schreef de publicatie 'Koningsmoord op het Loo. Geheimen rond het overlijden van koning Willem II’. Tot nu toe is het verhaal dat de koning in Tilburg ‘ernstig onwel’ werd en enkele dagen later overleed. Anna Paulowna, zijn echtgenote, mocht niet meer bij haar echtgenoot zijn en heeft hem niet meer levend gezien. Frans Peeters stelt echter dat kroonprins Willem III zijn vader heeft doodgeschoten op Paleis Het Loo in Apeldoorn en dat de overleden koning vervolgens naar Tilburg is gebracht.

Een verdachte kwestie, zo vond Frans Peeters die besloot om onderzoek te gaan doen naar deze zaak. Volgens de auteur is er veel bronnenmateriaal vernietigd, ontvreemd of ‘gekuisd'. Ministers en legerleiding zouden alles hebben gedaan om bewijsmateriaal te laten verdwijnen of te vervalsen en getuigen de mond te snoeren, zo stelt Peeters in zijn boek. Nieuwsgierig geworden? Kom luisteren naar zijn lezing.

Lezing Mathijs de Waardt – Herziening van de grondwet in 1848

Mathijs de Waardt is historicus, bestuurskundige en politicoloog. Hij promoveerde hij op een biografie van Dirk Donker Curtius, de man die de grondwet van 1848 door het parlement loodste. In zijn lezing zal Mathijs ingaan op de hervormingen tijdens de regeerperiode van koning Willem II (1840 - 1849). Aan het begin van zijn koningschap was Nederland een land waar maar weinigen wat te zeggen hadden. De koning had veruit de meeste macht. Langzaam zwol de kritiek hierop aan en in 1848 had Willem II geen andere keus dan akkoord te gaan met een grondwet die de basis zou leggen voor onze huidige parlementaire democratie. Waarom gebeurde dit? Deze lezing maakt een reis door de jaren veertig van de negentiende eeuw in een wereld van deftige liberalen, intriganten en roddeljournalisten en probeert antwoord te geven op die vraag.

De lezingen vinden plaats in de Paleiszaal op de eerste verdieping en zijn vrij te bezoeken. Je hoeft je niet aan te melden.

Zaterdag 6 april

• 12.15 uur Petra Robben - Betekenis voor de stad en herinneringscultuur rondom koning Willem II
• 13.15 uur Raymon Baars - Willem II in zwart en wit: prenten van de koning in Tilburgs bezit
• 14.30 uur Frans Peeters - Overleden in Tilburg of vermoord op Paleis Het Loo?
• 15.30 uur Raymon Baars - Willem II in zwart en wit: prenten van de koning in Tilburgs bezit

Zondag 7 april

• 12.15 uur Petra Robben - Betekenis voor de stad en herinneringscultuur rondom koning Willem II
• 13.15 uur Frans Peeters - Overleden in Tilburg of vermoord op Paleis Het Loo?
• 14.30 uur Mathijs de Waardt – Herziening van de grondwet in 1848
• 15.30 uur Raymon Baars - Willem II in zwart en wit: prenten van de koning in Tilburgs bezit

Workshops grafiek en ambachtelijke druk demonstratie – Ivo van Leeuwen en Annette Paulsen

Zoals we nu foto's maken met onze mobiele telefoons, maakten ze in de negentiende eeuw afbeeldingen door de etstechniek of lithografie. Een ets maak je met een koperen of zinken plaat waarop je een laagje aanbrengt en vervolgens een tekening inkrast. Een ets is een ‘dieptetechniek'. Lithografie is een ‘vlakdruk’ waarbij je verf of inkt op een steen aanbrengt. Met behulp van een pers komt de afbeelding op papier. Tijdens het Museumweekend laten Annette Paulsen en Ivo van Leeuwen, beiden kunstenaar en grafisch vormgever, zien hoe deze technieken werken. Annette geeft een ambachtelijke druk demonstratie in het negentiende-eeuwse tekenlokaal van Vincents Tekenlokaal. Ivo geeft workshops grafiek tekenen op de computer.

Zaterdag 6 april

• Doorlopend Annette Paulsen
• 13.00 uur Ivo van Leeuwen - Grafiek tekenen op de computer
• 14.30 uur Ivo van Leeuwen - Grafiek tekenen op de computer

Zondag 7 april

• Doorlopend Annette Paulsen
• 13.00 uur Ivo van Leeuwen - Grafiek tekenen op de computer
• 14.30 uur Ivo van Leeuwen - Grafiek tekenen op de computer

Praktische informatie

Museumweekend in het Paleis - Huis van de stad
6 en 7 april 2024 van 12.00 tot 17.00 uur
Vrij entree voor alle activiteiten